dinsdag 22 december 2015

...en dan totdat het raak is!


De maanden die volgen na de eerste paar waarin je met teleurstelling moet concluderen dat het weer niet gelukt is, hebben bij iedereen een andere uitwerking. Ook verschilt het per stel hoelang het nog duurt voordat het uiteindelijk raak is (zie mijn post over de eerste paar maanden proberen zwanger te worden.)
Tot zover het fabeltje dat je geloofde totdat je een kindje wilde: dat je, als je het onveilig doet, binnen no time zwanger bent. Dat is dus lariekoek. Een stel heeft gemiddeld (dus dit verschilt wel eens), elke maand 15 tot 20% kans om zwanger te worden. Elke maand is er ook een hele grote kans dat je niet zwanger word, namelijk gemiddeld 80 tot 85%! De kans is groot dat je vroeg of laat besluit je in te gaan lezen over manieren om vruchtbaarheid te vergroten. En dan beginnen de taferelen in huis waar je later (als je je baby'tje eenmaal in je armen hebt), mogelijk om kunt lachen.

Zo kun je ervoor kiezen als man om naakt door het huis te gaan lopen. Dit omdat het zaad de beste kwaliteit heeft wanneer het koel is. De hippe boxershorts die veel mannen tegenwoordig gewend zijn te dragen, zijn dus een goed voorbeeld van iets dat zorgt voor slecht, warm zaad. En hoezeer je hier mogelijk voorheen fan van was (sexy!!), zo zeer zul je mogelijk nu een hekel krijgen aan die dingen.



Je kunt je man overigens ook aanmoedigen om 'tenten' te gaan dragen, oftewel wijde boxershorts. It's up to you! (en vooruit- ook een beetje aan hem).

Wat verder als verrassing kan komen voor stellen die enthousiast begonnen zijn aan het 'maken van een baby', is: je kunt ook teveel seks hebben. Let wel: in het normale leven niet, maar wanneer je de kansen op bevruchting zo groot mogelijk wilt maken, wel. Het is het best (en nu komt het) om één keer per twee dagen seks te hebben. Toen mijn vriend en ik dat lazen in onze online zoektocht, waren we heel verbaasd. Baby's maken is dus een geduldig taakje. Het is niet echt een 'activiteit', maar meer een kwestie van goede timing. En als je dit bewust voor elkaar wilt krijgen, zijn er dus ook momenten waarop je je in zult moeten houden. Aiaiai.

Ook alcohol speelt een belemmerende rol. Als je zoekt op internet naar informatie over alcohol wordt er onverdeeld gesproken van de negatieve invloed die alcohol heeft op jullie vruchtbaarheid (bij zowel man als vrouw). Tussen mijn vriend en mij heeft deze ontdekking geleid tot een onoverkomelijke spanningsbron, namelijk dat ik vanaf het moment dat ik dit wist, na drie maanden, wilde dat hij niet meer dronk. Voor mij was het duidelijk álle zeilen bijzetten voor onze baby. Hij daarentegen, nam het doktersadvies met een korrel zout en wilde zichzelf niet onnodig een drankje af en toe ontzeggen. In de maanden totdat ik zwanger was, kwam dit gespreksonderwerp telkens weer op tafel. Meestal zo eens per maand, nadat we erachter gekomen waren dat het wéér niet gelukt was. 


Lastig joh! Denk je een relatie te hebben waarin je elkaar lekker vrij laat, komt dit gemeenschappelijke belang er opeens bij kijken. Normaalgesproken vind ik het zijn keuze om wel of niet te drinken. Het enige nadelige effect ervan merkt hij immers de volgende morgen zelf (kater!). Natuurlijk was het wel zo dat we niet onbegrensd maar dronken, ook bijvoorbeeld als we gezamenlijk een afspraak hadden hielden we hier wel rekening mee. Maar nu had zijn alcoholconsumptie opeens ook invloed op 'mijn' kans op een kindje. Zo merk je: vruchtbaarheid is iets van jullie samen. Voor ons, hebben we gemerkt, is het niet bevorderlijk om veel discussie te hebben over elkaars keuzes. Gelukkig is dat nu weer voorbij en kunnen we nu de tijdelijkheid daarvan zien. Het was maar een fase en haha, wat grappig eigenlijk. Maar op dat moment bleek het een heet hangijzer. Wanneer mijn vriend wat aangeschoten thuis kwam en over me heen rolde op bed, was het enige wat ik nog kon denken dat zijn zaadjes op dat moment waarschijnlijk niet in een rechte lijn zwommen maar van links naar rechts zwalkten, en stelde ik de seks liever nog even uit tot een ander moment.

Ook zijn er nog de ovulatietests. Allerlei verschillende merken en prijzen. Daar kan ik ook nog wel een artikeltje vol over schrijven.

Zo zie je maar dat je alleen kunt plannen wanneer je nog geen baby wilt, maar niet kunt plannen wanneer je hem of haar wel wilt. Dat vergeten stellen vaak. En door de adviezen die ze in hun tienerjaren gekregen hebben ('pas op hoor want je bent zo zwanger...!'), denken ze dat er maar één keer seks voor nodig is voor het al zover is. De grap is natuurlijk, dat dit ook klopt. Het kan. Ze zullen er ook echt zijn, de stellen bij wie het maar één keer raak was. Maar wanneer je informeert bij geneeskundestudenten of huisartsen, zul je horen dat dit lang niet bij iedereen het geval is.
Reden om dus niet te lang te wachten als je zeker weet dat je een kleine wilt. Het blijft een cadeautje om zwanger te raken.

Misschien is een goede afsluiter van vandaag om nog even stil te staan bij het feit dat stress (voor vader en moeder), in elk geval óók een negatief effect heeft op je vruchtbaarheid. Laat mijn vriend het niet lezen, want dit is exact wat hij zei als ik weer wilde dat hij minder ging drinken. "Ontspanning is ook heel bevorderlijk", zei hij dan. "Ik zal minder drinken maar af en toe neem ik wel een biertje. Dat maakt me ontspannen, dus dan staan we weer kiet." 
Dit was misschien wel wat in zijn straatje geredeneerd, maar het principe geldt wel. Probeer jezelf te ontzorgen, ga af en toe naar de sauna (dat is goed voor meerdere redenen) en blijf genieten van kleine dingen. Dus, hoe moeilijk dat soms ook is, leg je leven niet stil als je zwanger wilt worden! 







zondag 20 december 2015

Vruchtbaarheid, een heel ding



Geloof mij, je bent niet de eerste als je na drie maanden vurig proberen, teleurgesteld raakt en stiekem moet bekennen aan jezelf dat je had verwacht dat jullie al zwanger zouden zijn. Waarschijnlijk is je situatie ongeveer als volgt: na een tijdje wikken en wegen, en bedenken of jullie al klaar zijn voor een baby (zie mijn post over wanneer je weet of je klaar bent voor een baby) hebben jullie de knoop doorgehakt en zijn jullie begonnen met onveilig vrijen. Spannend..!! In gedachten loop je al rond met een dikke buik ('hopelijk word ik mooi zwanger'), en vertel je je ouders en vriendinnen het blije nieuws. 


De eerste pogingen

1.

Enthousiast hebben jullie seks gehad waarbij je je probeert te beseffen dat deze keer kan leiden tot jullie eerste kind, een echt mensje. En je hebt dagenlang rondgelopen met allerlei vage klachten die, volgens internetforums, kunnen lijken op zwangerschapssymptomen. Wat een emotionele achtbaan. Vol verwachting leven jullie toe naar het moment waarop je kunt zien of jullie bevlogen liefdesdaad heeft geleid tot het kleine wondertje waar jullie inmiddels je zinnen op hebben gezet.

Maar... resultaat blijft uit. Niet zo gek natuurlijk, maar toch jammer. Je haalt terug in je hoofd hoe het bij vriend a en zijn vriendin b de eerste keer al raak was. En ook je zwangere collega zei dat het 'allemaal wel wat sneller gegaan was dan verwacht.' Shit.

Maar al gauw adem je diep in en zet je je schouders eronder. Op naar de volgende ronde. Je rekent nog even uit wanneer je baby geboren zou zijn als het nu raak was geweest. Tsja, denk je dan, dat was ook wel erg snel geweest.

2.

Nieuwe maand, nieuwe kansen. Deze keer zal het wel lukken. Je vriend en jij kunnen je best heviger tot elkaar aangetrokken voelen. Dit is nieuwe seks, seks met een doel. Seks zoals die door de natuur bedoeld is. De vlammen spatten eraf en opnieuw houd je jezelf goed in de gaten. De datum van ongesteldheid (niet-ongestelde dag of nod, zoals deze dag op veel forums door hoopvolle vrouwen met een kinderwens wordt genoemd), nadert. Zou het??? Je vriend en jij wachten af tot het moment waarop blijkt dat je gewoon ongesteld wordt.  
Verdomme. Weer een maand wachten. Met een zucht en een knuffel is het moment gelukkig zo voorbij. Je weet immers ergens wel dat het zeldzaam is dat mensen al zo gauw zwanger worden... toch?

3.

Deze keer letten jullie wat beter op. Deden we het de voorgaande maanden wel echt op de juiste dagen? Deden we het niet te vaak? Er wordt wat behoedzamer gesekst. Het kan zijn dat je hele andere klachten ervaart dan de vorige twee maanden. Je vraagt je vriend of hij mee wil kijken op internet naar de lijstjes met zwangerschapssymptomen. Zou het kunnen zijn dat je dat voelt? Wat denkt hij? De ene dag loop je met hoopvolle vlinders in je buik rond, de andere dag voel je niets. Maarja, dat zegt niets. Afwachten dus...
De nod nadert. Je begint er een beetje tegenop te zien. Wat als het weer niet raak is? Die teleurstelling zou best groot zijn. Je twijfelt of je een zwangerschapstest wilt kopen deze keer. Die lijn die wegblijft is best confroterend. Misschien liever wachten tot ik ongesteld word, bedenk je. Dan voel ik het aankomen en is de klap niet zo hard.

Je bent een dag over tijd. Je trilt, je zit op je werk en je kunt je niet concentreren. In gedachten bel je diezelfde middag je hele familie en vriendenkring op en je vraagt je af hoe het zou zijn om te zeggen: we krijgen een kleine...!! 's Avonds kun je met je vriend nergens anders over praten, maar hij reageert niet zo enthousiast als jij. "We weten nu toch nog niks?", vraagt hij. Ergens weet je dat hij gelijk heeft. "Waarom doe je geen test?"
Je bent zelf ook nieuwsgierig... wat als het raak is? Je verdwijnt de wc in en vraagt je vriend te timen. Na twee minuten is er niets te zien. Weer niet? Maar ik ben toch niet ongesteld? Niet-begrijpend zakken jullie neer op de bank. Er wordt gegoogeld en gevonden. Talloze forums vol onzekere vrouwen die elkaar ritsen aan zwangerschapssymptomen en foto's van negatieve tests laten zien.
"Beste Vlinder...bij mij was de test negatief maar een paar dagen later toch positief..."
"...een lijntje is een lijntje. Als je niets ziet, is het niet raak. xoxo smallmiracle"
"Misschien heb je te vroeg getest?"  - Claudia, moeder van Lisse (4) en Tim (2)
etc., etc.... de lijst is enorm lang en je vriend en jij zitten er anderhalf uur in te speuren maar niets dat antwoord geeft op jouw situatie.
"We moeten het morgen nog maar eens testen. We weten nu niks", besluit hij. Jullie proberen een filmpje te kijken maar je kunt het moeilijk van je af zetten. Die nacht slaap je onrustig. De volgende dag, na een gespannen ochtend, merk je in de middag op het werk dat het toch zover is. Ongesteld. Een mengeling van  teleurstelling en opluchting maakt zich van je meester en je appt je vriend. "Kan gebeuren. Volgende keer beter", zegt hij. Terwijl je bedenkt dat je eigenlijk blij zou moeten zijn met het feit dat jullie proberen een kindje te krijgen, besef je dat je je eigenlijk niet zo lekker voelt.

Daar zijn we dan, terug bij het begin (zie eerste regel van vandaag).  
Je bent niet de enige die na drie maanden vol ervoor gaan, geen resultaat geboekt heeft. Sterker nog, gemiddeld duurt het 6 maanden voor stellen zwanger worden. Als je na een jaar proberen nog geen baby hebt, is er geen huisarts die vreemd op zal kijken. Sterker nog, ze zullen je zeggen dat je gewoon rustig en ontspannen door kunt gaan als twee konijntjes. Pas als het langer dan twaalf maanden duurt kom je in aanmerking voor onderzoek om te kijken of er een reden is dat het langer duurt voordat jullie zwanger zijn. Dus, geen paniek.

Volgens vruchtbaarheidsdeskundige José Knijnenburg zit het zo:
Hoe lang duurt het voordat je zwanger bent (vrouwen <30 jaar)
  • 30% van de vrouwen is binnen drie maanden zwanger
  • 70% is binnen een half jaar in verwachting
  • 80% van de vrouwen is binnen een jaar zwanger
  • 90% is na twee jaar in verwachting
Meer hierover kun je lezen op de blogpost van Jose Knijnenburg, Ouders van Nu

Wat te doen? Rustig proberen je leven te blijven leiden en doorgaan met andere dingen, naast proberen zwanger te worden. Is dat moeilijk? Ja. Maar wel belangrijk! Want hoe meer en langer je op de lijn zit van de frustratie en het maandelijks toeleven naar ofwel een eisprong of een ongesteldheid, hoe ongelukkiger je word. En daar lijdt je relatie weer onder. Terwijl je relatie nou juist de bron is van de kinderwens, en datgene waar het kindje uit voort zal gaan komen.

Voor veel stellen gaat na drie maanden de cyclus van hoop en teleurstelling nog een paar maanden door voordat het raak is. Vaak gaan ze dan maatregelen treffen om de kans op zwangerschap groter te maken. Daarover de volgende keer meer. Zelf was ik namelijk ook één van de gemiddelde mensen die na zes maanden zwanger werd. Mijn vriend en ik hebben deze periode als intens ervaren. Telkens de spanning, de hoop, en dan de teleurstelling. Dat vergt veel energie van beide partijen. Als je merkt dat je er anders mee omgaat, bespreek dat dan. Elkaar steunen en je hart kunnen luchten bij elkaar is belangrijk. Zeker als jullie nog aan niemand verteld hebben dat jullie deze wens koesteren. Pas toen we na zes maanden besloten rustiger aan te gaan doen en de teugels te laten vieren, was het plots zover....het lijntje kondigde zich aan, op een hete ochtend in juli, 4 dagen voor de nod.

Wat mijn vriend en ik van maand 3 tot 6 allemaal hebben gedaan om de kansen te vergroten, schrijf ik de volgende keer. Maar nu weet je alvast dat dat in ons geval niet geholpen heeft, want ons zoontje is ontstaan in de maand dat we dit allemaal niet meer deden. 
Dus voor hen die in hetzelfde schuitje zitten: Keep on trying! Maar vooral: keep on living ;)

Ik wens, ik wens...


Hoe weet je of je klaar bent voor een kindje? Voor een derde persoon in je leven?
Bij mij begon dat gevoel toen ik ruim één jaar met mijn vriend samen was. Hij sprak telkens over jong vader worden (achterin de twintig). Ik zelf wilde pas na mijn dertigste kinderen en vond het heerlijk om nog lekker te genieten van tijd voor mezelf.
Behoorlijk in de war raakte ik, toen ik op mijn drieëntwintigste opmerkte dat ik een speciaal gevoel kreeg wanneer ik baby's zag. Haast een verliefd, niet te beschrijven gevoel.

Mijn vriend begon ik anders te bekijken. Als ik hem met kinderen zag kreeg hij iets magisch. In mijn fantasie zag ik in plaats van gespierde kerels uit het Invictus Award Season van Paco Rabanne, steeds vaker jonge vaders voor me. Wat was er met me aan de hand?

Jonge mannen met hun baby - sexyness to a next level


Het was verlangen, puur verlangen. Naar een kindje. Mijn lichaam gaf het aan, het voelde ook als verlangen dat ik eerder had gekend als ik verliefd was. Een ziekmakend, knagend gevoel. Als ik moeders met kindjes op de fiets zag kon ik soms tranen voelen opwellen omdat mijn leven leeg aanvoelde zonder kind. Het werd tijd, vond ik, om het te bespreken.

Mijn vriend reageerde vereerd maar was wat overdonderd en wilde nog wachten omdat hij er niet aan toe was. Op vragen als hoe lang ik nog zou moeten wachten wist hij geen antwoord. Wat maakte dat hij er nog niet klaar voor was? Het idee nog geen stabiele vader te kunnen zijn, zei hij. Maar waarom had ik dan wel het idee dat ik al moeder kon zijn en hij niet, terwijl hij juist had gesproken over jong vaderschap? We hadden geen idee.

Het blijft natuurlijk een persoonlijke keuze. Mensen om me heen waarschuwden me; weet je het wel heel zeker? Bij mij was het een gevoel, dat niet weg te verklaren was. Ik voelde spanning net als wanneer ik dacht aan mijn vriend. Ik voelde dat ik er klaar voor was, ik wist het gewoon. Maar op deze vraag bestaat geen juist antwoord. Ik heb vaak gezocht op forums van jonge moeders en ook daar las ik zulke verschillende verhalen.

Het antwoord, (achteraf, 4 jaar later en een gezond zoontje van negen maanden rijker) voor mij is dat je het wel weet als je het echt wilt. Mijn vriend en ik hebben vaak lijstjes gemaakt met voor- en nadelen. Maar als je écht een kindje wilt, zijn alle argumenten nietszeggend en betekenen ze niets meer. Je wilt het gewoon en het maakt niet uit wat dat voor de rest betekent. Je zult er alles aan doen. Bij ons lag het antwoord verscholen in onszelf. Dat klinkt misschien cliché, maar is waar. Niemand kan jou vertellen of je wel of niet klaar bent voor een baby'tje.


Let wel op: niet vanuit elke situatie kun je natuurlijk makkelijk besluiten een kindje te nemen als je denkt dat je het wilt. Omdat ik een paar jaar geleden antwoord zocht op de vraag of ik klaar was voor een baby, geef ik hier een lijstje dat ik zelf graag had gehad. Je kunt de punten hieronder gebruiken in je zoektocht naar of je denkt dat je er klaar voor bent.

- Neem er de tijd voor - denk er een paar maanden lang af en toe over na, als het gevoel blijft, wil je het). Een kindje is geen impuls-keuze.
- Bespreek het met je vriend - op het moment dat je straks een kleine hebt die je een paar keer per nacht wakker maakt, is het fijn als je vriend zich ook geroepen voelt. De keuze voor een kindje moet je niet voor een ander maken.
- Ga na of je kunt voorzien in de behoeften van een kindje - heb jij en je partner een stabiele woonomgeving en een vast inkomen? Kindjes kosten veel geld. Als het komt zul je het alles willen geven. Luiers, voedsel en prettige kleertjes maar ook een wandelwagen, een box en een autostoeltje kosten behoorlijk wat geld.
- Probeer te bedenken hoe het zal zijn als je zelf niet meer op de eerste plaats komt - dit is lastig want niemand weet hoe het is als je straks een kleine hebt en niemand kan je dit vertellen. Ook geldt: elke baby is anders! Maar over het algemeen zullen baby's behoefte hebben aan regelmaat en structuur. Zeker de eerste maanden zullen ze behoefte hebben aan slapen, eten en spelen op (als je geluk hebt) vaste tijden. Dit betekent dat je minder makkelijk van huis zult gaan. Ook kost het herstel van de bevalling veel tijd en energie. Het is nu eenmaal een 'huismusserige' periode.
- Zijn je partner en jij je lichamelijk en geestelijk stabiel? - Iedereen heeft dagen waarop hij of zij zich in meer of mindere mate futloos, brak of slap voelt. Of dagen waarop je vrolijker bent dan andere. Maar een zwangerschap zal over het algemeen een hoop van jou (en je partner) vragen. Elke zwangerschap is anders maar je lichaam zal in dienst gaan staan van je kleine en dat wat jij niet meer zult kunnen doen, zal je vriend waarschijnlijk opknappen. Het dragen van een baby'tje kost jou en je partner energie en kracht. Ook als hij of zij er is zal een kleintje de eerste veel van je vragen. De eerste maanden na de geboorte zullen een enorme omschakeling betekenen. Dit terwijl je partner en jij waarschijnlijk lichamelijk erg moe en/of futloos zullen zijn (door de bevalling en/of de gebroken nachten).

Ik wil zeker geen toekomstige ouders ontmoedigen maar de dingen hierboven zijn wel zaken waar je je gedachten over kunt laten gaan als je nadenkt over of het de juiste timing is voor het krijgen van een kindje. Hopelijk is dit een stap in de richting van de keuze die voor jou het juiste is!



dinsdag 15 december 2015

Hoe koffie de wereld veranderde


"Het Westen heeft zich drie keer in de geschiedenis vrijwillig volgegoten met geestverruimende middelen: vanaf een onbekende datum met alcohol, vanaf de zeventiende eeuw met koffie en vanaf het einde van de twintigste eeuw met psychedelica"
Stewart Lee Allen - The Devil's Cup Coffee, the Driving Force in History
Koffie. Een kostbaar goedje dat rond 1400 vanuit Ethiopië begon aan een lange wereldreis.
Toen koffie in Europa arriveerde, zorgde het ervoor dat veel veranderde. Hoe? Dat hoop ik vandaag te vertellen. Waarom? Omdat ik geen probleem met koffie heb, maar wel een probleem zonder. Een zoekopdracht op internet suggereert dat dit voor velen herkenbaar is.



Het boek van Stewart Lee Allen, "Koffie, een sterk verhaal. Het kopje dat geschiedenis maakte" (vertaling van zijn Engelstalige boek The Devil's Cup Coffee, the Driving Force in History), gaat over de geschiedenis van koffie. Na het lezen zijn boek kan ik gerust stellen dat het drinken van koffie niet alleen mij, maar de hele wereld aangaat. Elk land kent zijn eigen gebruiken en tradities en is op een eigen manier in aanraking gekomen met koffie. Als je hier geïnteresseerd in bent, kan ik zijn boek ten zeerste aanraden.



Ik wil me richten op een specifiek stuk uit zijn boek dat mij aan het denken zette: de koffiecentristische geschiedenis van de mensheid die hij met humor schetst.

Toen koffie rond 1600 na Christus naar Europa kwam, vertelt hij, leidden Europeanen hun leven als ware alcoholisten. Hij stelt dat de gemiddelde Noord Europeaan per dag drie liter bier consumeerde. Daarbij werden ook vrouwen en kinderen gerekend. Allen vergelijkt deze hoeveelheid met bijna twee six packs, maar dan was het wel bier met een groter alcoholpercentage. Huisvrouwen waren gewend om naast het bakken van eigen brood, eigen bier te brouwen. Gewoon drinkwater was namelijk niet veilig.


Bier was naast brood één van de belanrijkste bronnen van bouwstenen en energie. Er werd, stelt hij, bier gedronken bij het ontbijt, bij de lunch en bij het avondeten. Arbeiders kregen na een ochtend werken een bierpauze, waarna ze weer doorgingen.
Maar dat is niet alles. Als je gezag had en bijvoorbeeld werkte als overheidsfunctionaris, dronk men nog meer. Soldaten hadden een rantsoen dat bestond als evenveel alcohol als ongeveer zeven six packs ofwel veertig blikjes. Bovendien zat overal alcohol in, zoals in bijvoorbeeld medicijnen, om te zorgen dat middelen door het proces van gisting, zomers niet bedierven.
Het beeld word er niet bepaald beter op doordat er tegenwoordig volgens Allen ook nog eens wordt vermoed dat datgene wat níet alcoholisch was in die tijd, zoals brood, aangetast was door een hallucinogene schimmel die het basisingrediënt vormt van LSD, moederkoorn genaamd.
Zie je het voor je? Dronken politici, doktoren met een kater en aangeschoten soldaten aan het front.

Dit in een wereld waar de pest en hongersnoden heersten en oorlogen woedden. 

Eenderde van het Engelse bouwland was bestemd voor het verbouwen van gerst, één op zeven gebouwen was in deze tijd een kroeg. De kerk en de kroeg sloten elkaar in deze tijd niet uit, in tegendeel; er waren vaak nationale (kerkelijke) feestdagen die steevast eindigden in urenlange drankwedstrijden waarin burgers elkaar uitdaagden en in drinkwedstrijden onder de tafel dronken en niet zelden de dood vonden. Volgens Allen moesten Monniken uit Sussex het rooien met het equivalent van zo'n twaalf blikjes aan sterk bier per dag. Voeg daar nog eens de paus aan de LSD aan toe en het middeleeuwse christendom wordt opeens een stuk logischer, schrijft Allen.

Toen er in Europa de eerste koffiehuizen werden geopend (Engeland had als eerste land de primeur), werd koffie een alternatief voor bier. Volgens sommige gelovigen (puriteinen), was het zelfs Gods geschenk. Ze beschreven hoe koffie dronkenschap genas 'in elk geval bij diegenen die nog niet volledig dronken zijn', aldus Sullvestre DuFours in een pamflet. Uit recent onderzoek is gebleken dat koffie dronkenschap niet kan genezen, maar wel het effect van alcohol wat tenietdoet bij aangeschotenheid. En juist daarvan hadden de Europeanen in deze tijd zoveel last. Allen beschrijft dat klerken in brieven uit die tijd vaak klaagden over 'duizeligheid in het hoofd', na de bierpauze halverwege de ochtend.
De opkomst van koffie in koffiehuizen zorgde voor een ontnuchtering in Europa. Historicus James Howell beweerde dat de ochtendpint, die tot dan toe in Engeland gebruikelijk was, als gevolg hiervan verdween. Koffiehuizen werden plaatsen waar veilig gediscussieerd kon worden over politiek en andere zaken. Het vrije denken werd op gang gebracht en dit was de reden dat Koning Karel II in 1675 koffiehuizen verbood (slechts elf dagen lang). Kranten zijn ontstaan doordat de mensen met aanzien, kunstenaars en wetenschappers koffiehuizen gingen gebruiken als ontmoetingsplaats waar gepraat kon worden over nieuws en actualiteit. Waar discussies in kroegen tot die tijd vaak uitmondden in grote vechtpartijen tussen zwalkende dronkaards, werd er in koffiehuizen veilig en meer analytisch nagedacht en gepraat over dingen.



Lloyd's News is de op één na oudste krant van Londen en begon ooit als prikbord in Lloyd's Coffee House. De krant begon als wekelijkse samenvatting van alle nieuwtjes. Naarmate er meerdere koffiehuizen ontstonden was het namelijk onmogelijk om van alles op de hoogte te blijven en zo zijn mensen de krant gaan lezen.

Terwijl het kopje koffie steeds meer aanzien kreeg, stapten Europeanen over van bier naar koffie. En de invloed daarvan moet te merken zijn geweest.


Ga maar na hoeveel invloed het drinken van drie liter bier (een sedatief, ofwel bedwelmend middel) heeft op het functioneren van een individu. Volgens Allen neemt je vermogen om nieuwe dingen op te slaan voor tachtig procent af. Terwijl het drinken van koffie (een stimulerend middel), juist maakt dat je meer onthoudt. Koffie vergroot, in tegenstelling tot bier, niet je gewelddadigheid. En ook vóór de geboorte had de gewoonte om zoveel bier te drinken al invloed op de Middeleeuwse mens. Want aanleiding om te denken dat zwangere vrouwen geen bier dronken, zijn er niet.



Veel positieve maatschappelijke ontwikkelingen uit de geschiedenis vallen samen met het populair worden van het drinken van koffie. Ook buiten Europa. Toen koffie in Arabische landen geïmporteerd werd maakten deze landen een bloei door. Nadat de Ottomanen over koffie beschikten werden ze een machtig en zeer tolerant rijk. Nadat in Oxford het eerste koffiehuis geopend werd volgden ook in andere Engelse steden geleidelijk aan meer koffiehuizen geopend. De Engelsen waren toen grote heersers met veel koloniën. In de koffiehuizen in Parijs werd de Franse Revolutie gboren. Het schijnt zelfs zo te zijn dat Napoleon op zijn sterfbed vroeg om een kopje espresso.

Napoleon Bonaparte: "Strong coffee, much strong coffee, is what awakens me. Coffee gives me warmth, waking, an unusual force and a pain that is nog without very great pleasure"

In de tijd dat Amerika nog kolonies had maakten ze thee illegaal en stapten ze over op koffie. Dit bracht een machtsverschuiving teweeg. Ook Japan, waar de traditie is om thee te drinken, is inmiddels overgestapt op koffie. Ook deze maatschappij bloeit.
Mensenrechtenbewegingen in de achttiende eeuw en en twintigste eeuw kwamen volgens Allen tot volle volwassenheid toen de doorsnee burger kennismaakte met genotsmiddelen uit deze periode; koffie.


Nu moet je dit alles met een korreltje zout nemen. Deze koffietheorie is niet wetenschappelijk bewezen. Net als voorstanders zijn er ook tegenstanders. Zo noemt Allen een Duitse socioloog die juist denkt dat koffie de ondergang is geweest van allerlei samenlevingen. Deze man komt, stelt hij, wel uit München, dé plek waar het jaarlijkse Oktoberfest gevierd wordt, een feest dat veel weg heeft van de Middeleeuwse drinkgelagen, zoals ze dergelijke zuipfestijnen toen noemden. Ook bestaan er theorieën die beweren dat het gaan dragen van langere of kortere rokken gezorgd zou hebben van het tot bloei komen en ten onder gaan van verschillende beschavingen.

Maar... het zette me wel aan het denken. Het is wel wetenschappelijk bewezen dat drugs, dus ook caffeïne en alcohol, invloed hebben op mentale vermogens. Ook is bewezen dat koffie een opwekkende of stimulerende werking heeft. Dat koffie ons scherp maakt, en over het algemeen onze prestaties verbeert, weet iedereen. We hebben immers niet voor niets behoefte aan koffie in de ochtend of op het werk. Ik besef wel dat ontwikkelingen uit de geschiedenis werden voortgedreven door veel verschillende factoren en niet alleen het wel of niet drinken van koffie. Maar ik onderschat niet dat het een groot verschil moet hebben betekend dat het normaal werd om koffie te drinken in plaats van (de hele dag!) bier.

Napoleon is overigens niet de enige bekende figuur uit de geschiedenis die veel bereikt heeft en bekent koffie gedronken te hebben. Zo schreef Johan S. Bach in 1732 in zijn "Coffee Cantata" (een korte opera over koffie):

"Without my morning coffee, I'm just like a dried-up piece of roast goat"
http://www.huffingtonpost.com/2014/06/02/famous-coffee-drinkers_n_5358495.html


Volgens de levensbeschrijving telde Ludwig von Beethoven exact zestig koffiebonen met de hand voordat hij een kop koffie dronk. Maar bovenaan staat vrijdenker Voltaire, die tussen de veertig en vijftig koppen koffie per dag zou drinken. Hoewel zijn dokter hem ervan verzekerde dat het zijn dood zou betekenen, werd hij ruim tachtig jaar oud. Dat schrijft Amande Scherker bij The Huffington Post in het artikel “9 Famous Geniuses Who Were Also Huge Coffee Addicts.”


Zo zie je maar. Een beetje koffie is zo slecht nog niet. Natuurlijk kun je er teveel van drinken (waarover misschien later meer). Maar over het algemeen verscherpt en verheldert koffie onze geest. Wanneer je 's ochtends haast hebt en je bent met hoofdpijn onderweg naar je werk, kun je denken dat koffie meer kwaad dan goed doet. Maar wees eens eerlijk- is dat gevoel niet direct verdwenen zodra je weer voorzien bent van de nodige cafeïne?
Als je voor de vijfde keer op een ochtend je collega's treft bij het automaat, lijdt je niet aan een moderne verslaving, maar aan een eeuwenoude. Wees aardig voor jezelf. Voltaire is er ook tachtig mee geworden. En bedenk dat koffie levens redt. We zouden elkaar aan moeten blijven moedigen om koffie te drinken. Doe mij maar een chirurg die vijf keer naar het koffieautomaat loopt. Die is tenminste goed bij zinnen. Zeker als die het drinkt in plaats van bier.


Meer over het boek van Stewart Lee Allen, "Koffie, een sterk verhaal. Het kopje dat geschiedenis maakte", is te lezen op http://boeklog.info/dossier/koffie/


Meer over drinkgelagen is te lezen op https://nl.wikipedia.org/wiki/Drinkgelag

Meer over bier brouwen in de Middeleeuwen is te lezen op http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/bier-in-de-middeleeuwen/



Njoy your coffe and see you next time!

zaterdag 12 december 2015

Twee kruispunen graag. Caffeïnevrij, met een shot roekeloosheid




Oversteken in Amsterdam is niets voor onzekere mensen. Of ontspannen mensen. In Amsterdam stoppen automobilisten namelijk niet voor zebrapaden, en niet altijd voor rode stoplichten, maar om andere redenen.
1) omdat het niet anders kan (je werpt jezelf voor de auto)
2) omdat... eh...

Juist. Zoals astrologen weleens verzuchten hoe nietig wij zijn in een groter geheel, zo voelen fietsers in Amsterdam zich elke dag. Terwijl je daar staat met je boeltje (boodschappen puilend uit je fietsmand voorop je stuur, kind achterop), sta je te wachten totdat jij degene bent waarvoor het lint aan doorrijdende auto's even wordt doorgeknipt. Hoe zorg je dat je kunt oversteken? Hoe zorg je ervoor dat je gezien wordt door automobilisten?



Je hebt mensen die een aanloop nemen, net als bij een zwembad, hun armen uitstrekken en met dichtgeknepen ogen afwachten of er een klap komt. Heel spannend voor de achterblijvers. En voor de automobilist. Deze wordt ongewild opeens in een noodsituatie geplaatst en daarmee gedwongen om snel te reageren. Vaak gaat dit in de ochtendspits dan ook gepaard met flink getoeter. Of gevloek door de fietser, als die gedwongen is af te stappen, en dan hoofdschuddend weer opstapt. Alsof hij of zij niet geschrokken is. Daredevils doen dat.

Je hebt ook mensen die afstappen en gespannen de rij met auto's af blijft kijken. Alsof zij wel zouden willen oversteken tussendoor, maar aarzelen. Zij zullen het juiste moment afwachten, om ertussendoor te glippen. Want wachten op groen is voor Amsterdammers op de fiets de laatste optie.

En dan zijn er nog de mensen die hun telefoon uit hun jaszak graaien en besluiten hun e-mails te beantwoorden. Alsof ze denken dat ze nog op zijn minst tien minuten staan te wachten.Toch nog wat nuttigs doen, als je gedwongen wordt bij het stoplicht stil te staan.

In mijn ervaring kun je van categorie switchen. Mede afhankelijk van hoe recent je zelf hebt gezorgd voor zo'n toeterspektalel. 'Even dimmen', denk je dan.

Ook voetgangers lopen hier tegenaan (misschien wel letterlijk). Wanneer er een automobilist stopt, lijkt het alsof alles even stil valt. Vanuit een misplaatst schuldgevoel steken ze haastig over. Als ik in deze groep zit kijk ik onderweg even wie er gestopt is. Gewoon om te zien wat voor type het is. Dat kan volledig onverwacht zijn; de dikke vrachtwagenchauffeur die gisteren nog over de rotonde denderde kan hij opeens goed uitgeslapen zijn en met een glimlach en een armzwaai je dag goedmaken. Maar ook neurotisch bellende vrouwen blijken dan opeens toch oog voor je te hebben. Misschien wel omdat ze tegelijkertijd afleiding hebben die maakt dat hun haast even wegzakt.



De mooiste momenten zijn die waarop er een auto voor je stopt zonder dat dat persé nodig is. Dan steek ik met meer flair over. Alsof je denkt: als die automobilist er écht even tijd voor vrij maakt, dan maak ik er ook wat moois van. Die momenten zijn goed voor je zelfvertrouwen. Dat zijn de wereldverbeteraars die beginnen bij zichzelf, denk ik dan. Of mensen die zich voorgenomen hebben een maand lang te leven volgens van die 'uitdagingen' die genoemd worden in blogposts over hoe je je gelukkiger kunt voelen in het dagelijks bestaan, zoals: maak elke dag 2 mensen aan het glimlachen.

Op de radio hoorde ik eens een interview met een verkeerspsycholoog. Terwijl ik me aanvankelijk afvroeg wat dat in vredesnaam kon zijn (auto's/fietsers/voetgangers en psyche?), denk ik daar nu regelmatig aan terug. Zeker Nederland lijkt een voedingsbodem voor beestachtig gedrag in het verkeer. Miljoenen mensen op elkaar op zo'n klein stukje land, elk met zijn eigen bestemming en eigen wil. Terwijl iedereen in elkaars persoonlijke ruimte gedwongen wordt te navigeren, stijgt de spanning.

Wat daaruit voortvloeit is verkeerscriminaliteit, ofwel stoplichtontduikers, spiegelstaarders, bumperklevers en snelheidsduivels. Maar ook praalrijders (in oude kevers, met 80 op de snelweg) en angsthazen (ook langzaam en daarmee een groot gevaar) maken deel uit van de bonte verzameling aan weggebruikers.

Bestaat er nog hoop voor de niet- daredevils? Buiten de stad weliswaar, maar toch. Wanneer je je focus verlegt op Groningen, Friesland, Drenthe of Zeeland valt het misschien allemaal mee. Daar groeten mensen elkaar  mogelijk nog, bij het oversteken. Voor stadsgenoten zit er niets anders op dan accepteren dat een verhoogde hartslag tijdens de ochtendspits erbij hoort. Troost je met de gedachte dat dat misschien wel weer een kop koffie scheelt. Want iedereen weet dat cafeïneverslaving slecht voor je is.

maandag 28 september 2015

Sommige keuzes zijn onomkeerbaar. Zoals iemand inhalen op de fiets.


Sommige keuzes zijn onomkeerbaar. Zoals of je naar iemands begrafenis gaat. Of je een kind wilt krijgen. Ervoor kiezen om met de trein naar je sollicitatiegesprek te gaan in plaats van met de auto. Of om iemand in te halen op de fiets.

Als je achter iemand fietst, die nét wat langzamer gaat dan jij, dan kun je kriebels krijgen. Je wilt eigenlijk met méér afstand tot je voorganger op je eigen tempo doorfietsen, maar je voorganger gaat net te traag. Hij of zij fietst in jouw personal space. Jezelf afleiden gaat tot op bepaalde hoogte, totdat de ongeduld het wint en je bedenkt dat er niets anders op zit dan bij te schakelen om in te halen.

Je trapt en je trapt... om vervolgens te merken dat je voorganger een slinkse blik over zijn of haar linker schouder jouw kant op werpt, en zelf een tandje bijschakelt. Je verbijt je en trapt door, maar de wedstrijd zet zich voort en je voortganger begint weer langzaam voor te liggen.

Dit is het moment waarop de beslissing genomen is. Het is in alle opzichten gênant om weer af te zakken. Het moment is voorbij, je hebt de keuze gemaakt. Nu zul en móet je je voorganger inhalen.

Je trapt met grote inspanning op de trappers. Wanneer je voor ligt haal je opgelucht adem maar houd je je rug recht, alsof het je geen kracht gekost heeft. Gelukkig, denk je bij jezelf. Dat scheelde weinig. 

Om vervolgens met opgeheven hoofd het stoplicht te naderen dat voor je op rood is gesprongen. Het ongemakkelijke zwijgen is haast onverdraagbaar maar een reden om je te schamen is er niet.



dinsdag 8 september 2015

hoejetypt.nl


De welkomsttekst grijnst me in mijn gezicht.

"Hulp bij het typen van die ൡ ൢ ൣtekens"

Zo kom je nog eens ergens! Verheugd glijden mijn ogen over het keuzemenu, links in beeld. Het is een website vol aanwijzingen. "Coole tekst", "Omcirkel tekst", en "Ondersteboven."

Coole tekst, kies ik in een flits, en de muis schiet over het scherm. Daar verschijnt 'ie: de COOLE TEKSTGENERATOR. Mijn hart gaat sneller bonzen. Wat een spanning. Net als vroeger, toen je na het zien van the Lord of the Rings online je eigen hobbitnaam kon opvragen. Wie vraagt zich het niet af: hoe zou ik eruitzien als ik cool was? 
✝ℌℯ ℙḯηк ℙαᾔтℌεґ                                                       Zo dus. 
Smullen, dit. Zouden de oprichters van de site weten wat mensen invullen? Ik beeld me in hoe een verlegen puber met bonzend hart opschrijft: Anne ik wil je doen. Of hoe je 40-jarige buurman opschrijft Ik ben nog steeds aantrekkelijk. 
Via "Omcirkel Tekst" kom ik uit op de OMCIRKELDE TEKSTGENERATOR. Hoewel de naam iets minder verrassend is nu, vind ik de Ⓡⓞⓝⓓⓙⓔⓢ ! niet minder grappig. Als je dan nog niet uitgekeken bent, uǝʇʇǝz doʞ uɾız do ƃou pןǝɹǝʍ ǝp ʞoo ǝɾ unʞ.
"Hoe type je een witte telefoon?" "Hoe type je een zwarte telefoon?" Gaandeweg blijkt uit het onderdeel "Chat" dat er een wereld achter het toetsenbord verscholen zit waarvan ik eerder niet van het bestaan afwist. Waar de naam van de website me aanvankelijk nog een beetje deed grinniken, begin ik nu ontzag te krijgen voor het brein achter deze vondst. En inderdaad, hoe type je een witte rechtswijzende wijsvinger...? 
Ruim veertig minuten verder ben ik een ander mens. Ik kan nu allerlei hippe trucs en twists met mijn toetsenbord. Hoofdschuddend besef ik me dat de ALT toets een cruciale rol blijkt te spelen in dit alles. Nooit gedacht. Ik kijk op de klok en besef dat het etenstijd is. ℰ✝ℰℕϟ✞ℑⒿḎ.

http://www.hoejetypt.nl/ 


zaterdag 5 september 2015

Frans is uit. Skeletklets is in

Sacre Bleu.
Wat betekent dat eigenlijk? Van de 17e tot 19e eeuw waren Nederlanders die Frans spraken, elitair. Nu zijn ze meestal gewoon Belgisch.
Er zijn opvallend veel Franse woorden in de Nederlandse taal overgebleven. Zoals prêt-à-porter, vitrage, lingerie, ravissant, revanche, souterrain, nuance, ménage à trois, intrige, laisser-passer... Naarmate ik de lijst langer maak overvalt me een beetje een stiekem gevoel. Alsof ik eigenlijk schrijf over een travestietenshow ergens in een kelder.
 

Naast een vunzig smaakje bij het uitspreken, hebben de woorden geen Nederlandse klank. Sterker nog, als je een Nederlander ze hoort uitspreken zullen taalliefhebbers gehinderd hun hoofd schudden of met hun tong klakken.
Zijn dan alleen de pistolet en de monteur goed ingeburgerd? 
De Engelsen doen het dan toch beter. Zij spreken de taal die cool gevonden wordt. De woorden skinny jeans, homepage, tricky, no way en whatever marcheren als zegevierende soldaten over onze landsgrenzen naast de flamboyante Franse woordenparade.
Alles wijst erop dat de tijd voor Nederlandse woorden is aangebroken. Frans heeft iets kleverigs, Duits iets porno-achtigs, en Engels is slick. Dus er blijft een mooi plaatje over voor de nuchtere Hollander. Het leukst zou zijn als we eigen nieuwe woorden zouden gebruiken die voor zich spreken, zoals een peppie laten.
Maar we zouden ook ons woordgebruik wat op kunnen frissen. Ik voel me door jou een koekje geloerd. Of de Engelse woordsoldaatjes bij de ballen pakken en gewoon zeggen. ´We hebben jullie!´ (hol).                          (hard op lachen)
Of de volgende keer in een whatsapp gesprek sturen: ´Mijn vriend komt thuis bzt´
´Dag lieverds nu alweer drie maanden in Thailand en de fullmoonparty was echt super!! JLMÉK´
Zo. Pak dat. 
Maar de Koningen van Taalverstoering zijn wel de Afrikaners uit Zuid Afrika. Met wat zoekjes op internet kom je ze al gauw tegen, heerlijke nuchtere nieuw-Nederlandse woorden. Via Kaapstad Magazine heb ik al snel mijn favorieten gevonden. Zuid Afrikaners noemen pin-up girls voor wat ze zijn: prikkelpoppies. Het het hondje van Kuifje is Spokie (lief!). 
Zij zeggen wat iedereen denkt en noemen een clown een Hansworst. Skeletklets is lichaamstaal en smartlappen worden gezongen door een kreunsanger. Ze doen daar niet cool, maar kalmpjes. Mijn oog valt op het woord moltrein (metro-netwerk). De ondergrondse bouw van het metronetwerk doet denken aan mollen. Die leven onder de grond. Hetzelfde geldt voor het verkleurmannetje ofwel de kamaleon. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan. Pats! Een woord is geboren.
Ik speur verder... grote doorbraakpotentie heeft het woord padvark, oftewel een wegpiraat. Bekt lekker weg. Zeker op de fiets in Amsterdam een goeie om over je schouder te knallen naar een goed bedoelende stadgenoot.
Mocht je na deze opsomming nog niet overtuigd zijn dat deze woorden de race met de Engelse woorden zouden kunnen verslaan, dan moet je in Zuid Afrika eens op een verjaardag vragen of er iemand een mengeldrankie voor je wil bestellen en je wil wijzen waar de peuselhappies op tafel staan.

http://www.kaapstadmagazine.nl/leuke-afrikaanse-woorden


dinsdag 1 september 2015

ongrijpbaar en met een lekker gek tintje


Bloggen. Ik dacht dat dat iets was voor snelle internet-types. Harige mannen in joggingpakken die hopen dat ze er geld mee zullen verdienen. Of vrouwen die de hele dag foto's maken van gehaakte spullen in de natuur en er dan quotes bij typen. En dat dan meerdere keren per dag. Eng vind ik dat.

Vanmorgen had ik niet verwacht dat The Pink Panther vandaag aan mijn brein zou ontspringen en zoveel kleur aan mijn middag zou geven.

Wanneer je afscheid neemt van iemand die je lief is, ook al is het voor een periode van zes maanden, wordt er vaak over bloggen gesproken. 'Ga je bloggen?' 'Houd je ons op de hoogte van je reis?' en door de reiziger: 'Ik weet niet wanneer ik voor het eerst tijd zal hebben voor mijn blog.' 
Toen ik zelf voor zes maanden de wereld in ging, bijna tien jaar geleden alweer, was een reizigersblog niet meer dan een online reisdagboek. Toen klonk het nog niet zo griezelig als nu. Bloggen is iets waar je met voorbedachte rade aan lijkt te moeten beginnen. Net als aan een loopbaan van een zanger. Eerst een catchy name en dan volgers. Het lijkt soms een vreemde obsessie om zoveel mogelijk fans te verzamelen online. Terwijl het ooit begon als manier om jezelf te uiten. Naar die essentie verlang ik terug.

Ik heb nog nooit gehoord van een blog dat op een eerste middag van een verre reis vorm kreeg. Wel door de reiziger, maar niet door de achterblijver. En, laten we eerlijk zijn, waarom niet?



Laat The Pink Panther een kleurrijke, slungelige, roze houvast zijn in deze snelle tijd, de komende maanden. Ongrijpbaar en met een lekker gek tintje. Niet bedoeld voor volgelingen, maar voor de in-crowd. 
Pink Panther Posts wordt, kortom - snaaks.

Overigens mag een opmerking over het feit dat ik me er bewust van ben dat er met 'Pink Panther' ook naar een mannelijke coogar kan worden verwezen, niet achterwege blijven. Ja, er is ge-Googeld en er is gevonden. Geeft niks. De Coogar-Pink-Panthers hebben vast hun eigen cirquit. Op hen wordt niet geduid met de eerder genoemde incrowd. Bovendien is Pink Panther Posts opgewassen tegen een dubieuze tweelingbroer.